Elektrische en elektronische apparaten zijn onlosmakelijk met ons verbonden. De keerzijde is dat zij een negatieve duurzaamheidsimpact hebben tijdens de productie, gebruik en het afdanken. Zo werd wereldwijd in 2019 nog geen 20% van het elektronisch afval ingezameld en gerecycled. Dat is niet alleen slecht voor het milieu en onze gezondheid, het is ook zonde om de waardevolle grondstoffen weg te gooien. We moeten toe naar circulaire elektronica.

Om elektronica meer circulair te maken, hebben we andere ontwerpprincipes, verdienmodellen en inkoop- en gebruiks- en afdankstrategieën nodig. Bovendien zullen we rekening moeten houden met het gedrag van en acceptatie door de gebruikers. Ons team van industrieel ontwerpers houdt zich bezig met al deze aspecten.

Strategie en Beleid

Elektronica vormt als afvalstroom een groot milieuprobleem. Hoe krijg je hier als overheid grip op? Heeft het zin om een instrument als Uitgebreide Producenten Verantwoordelijkheid (UPV) in te zetten? We hebben in opdracht van het Ministerie van IenW een Quickscan Optimalisatie Ketensamenwerking UPV uitgevoerd. Elektronica is een van de afvalstromen die we hebben onderzocht, naast verpakkingen en batterijen.

Circulair ontwerpen

Voor veel bedrijven is ontwerpen voor recycling of ontwerpen met gerecyclede kunststof nog een onontgonnen terrein. Om daarvoor meer begrip te kweken hebben we samen met Rijkswaterstaat, het bedrijfsleven en de TU Delft een online open cursus Design for Recycling of Electronics in a Circular Economy hebben opgezet.

Als vervolg hierop hebben we een video ontwikkeld “Wat kun je als ontwerper doen voor elektronische en elektrische apparaten?” Deze video die we samen met de TU Delft en Philips in opdracht van Rijkswaterstaat hebben ontwikkeld voor het kennisplatform Circonnect, laat zien wat de knelpunten zijn om EEA producten circulair te maken en hoe je die als ontwerper kunt oplossen.

We kunnen ook helpen met een LCA of Quickscan Circulariteit, bijvoorbeeld door voor retailers te onderzoeken waar de meeste impact van bepaalde elektrische producten zit en hoe ze dit in de toekomst kunnen verbeteren.

Sommige bedrijven maken de keuze om elektronische producten te ontwerpen met het oog op repareerbaarheid, refurbishment of recycling. Een mooi voorbeeld dat we in de Inspiratiegids Circulair Ontwerp hebben opgenomen is Fairphone en de modulaire koptelefoon. Deze innovatieve bedrijven ontwikkelen elektronische producten die modulair zijn opgebouwd en waarvan onderdelen eenvoudig te vervangen zijn.

Levenscyclusanalyse

We kunnen ook helpen met een LCA of Quickscan Circulariteit, bijvoorbeeld door voor retailers te onderzoeken waar de meeste impact van bepaalde elektrische producten zit en hoe ze dit in de toekomst kunnen verbeteren.

Gebruikersgedrag

Ontwerpers van circulaire producten en diensten focussen nu veelal op technische en business aspecten. Zelden op de gebruiker. De ervaring van de gebruikers verdwijnt naar de achtergrond. Terwijl juist de acceptatie van circulaire oplossingen zoals aantrekkelijke nieuwe verdienmodellen en inzamelprogramma’s essentieel is. Binnen het Europese INCREACE project dat bedoeld is om het aandeel gerecyclede kunststoffen in elektronica te vergroten, nemen wij het deelproject Circular Society: empowering people and communities voor onze rekening: het stimuleren van duurzame aankoopbeslissingen over gerecyclede EEA-producten en het vergroten van de participatie bij de inzameling van gebruikte EEA-producten. Daarnaast zijn we betrokken bij het project Fixophobia, bedoeld om de praktijk van het repareren van consumentenelektronica te verbeteren.

Wat doet men met elektronische producten aan het einde van hun levensduur? We hebben met weinig consumptiegoederen zo’n innige band als met onze smartphones. Willen we de circulaire economie dichterbij brengen dan zullen we ook anders met oude mobiele telefoons moeten omgaan. Met tien ontwerpprincipes willen we ontwerpers van circulaire producten helpen om gebruikers dankbaar afscheid te laten nemen van hun oude mobiele telefoon.