De natuur in Europa gaat nog altijd verder achteruit. Meer dan 80% van de Europees beschermde habitattypen verkeert in slechte staat. Om het tij te keren heeft de Europese Unie medio 2024 de Natuurherstelwet gelanceerd als onderdeel van de Europese Biodiversiteitsstrategie. De Natuurherstelwet (Nature Restoration Law) is op 17 juni 2024 aangenomen en per 18 augustus 2024 in werking getreden. Uiterlijk halverwege 2026 moeten de lidstaten een eigen Natuurherstelplan hebben opgesteld. 

Het doel van de wet is om de achteruitgang van biodiversiteit en natuur in vooruitgang om te zetten door natuurlijke leefgebieden te herstellen, de klimaatbestendigheid van gebieden te verbeteren, en verloren gegane ecosystemen – inclusief natuurrijke agrarische landschappen – weer op te bouwen. 

De wet stelt heel concrete en bindende doelen voor lidstaten om in 2030, 2040 en 2050 een bepaald percentage van de in slechte staat verkerende habitats en soorten te herstellen. En daarna in goede staat te houden. 

De voorschriften van de Europese natuurherstelwet gaan over de volgende zaken. 

• Herstel van 90% van de in slechte staat verkerende habitats en bedreigde, beschermde soorten. Dat geldt zowel voor land als voor water (uiterlijk in 2050) 
• Start van herstel van bestuivers (uiterlijk in 2030) 
• Geen netto afname meer van groen in bebouwde gebieden (uiterlijk per 2030) 
• 10% boomkroonbedekking – oppervlak van bovenaf gezien – in alle Europese steden, dorpen en stedelijke gebieden (uiterlijk in 2050)  
• Verhoging van de  biodiversiteit met 50% in boerenland voor graslandvlinders en boerenlandvogels en in de gevarieerde kleinschalige landschappen (uiterlijk 2050) 
• Herstel van ten minste 50% van de drooggelegde veengebieden (uiterlijk per 2050) 
• Aantoonbaar gezondere bossen (6 van 7 indicatoren) met toegenomen biodiversiteit en 3 miljard extra bomen (uiterlijk 2030). 
• Ten minste 25.000 km vrij stromende rivieren (uiterlijk in 2030)  
• Herstel van 90% van zeegrasgebieden en zeebodems (uiterlijk 2050). 

Dit alles moet uitgewerkt worden in een nationaal natuurherstelplan, dat uiterlijk halverwege 2026 gereed moet zijn. 

Wat betekent dit voor de verschillende sectoren?

Wij denken dat deze Europese wet in het bijzonder relevant is voor overheden, agrarische bedrijven en terreinbeheerders om zich in te verdiepen  

Rijksoverheid  

De Rijksoverheid moet voor 18 augustus 2026 zorgen voor het Nederlandse natuurherstelplan. Dit is inclusief de afstemming met energietransitie en defensiebelangen, herstel van mariene leefgebieden en vrij stromende rivieren 

Provincies  

Gezien de decentralisatie van het Nederlandse natuurbeleid is het onvermijdelijk dat provincies aanvullende plannen moeten gaan maken voor natuurherstel; ook buiten de Natura2000-gebieden 

Gemeenten  

Gemeenten zullen de inspanningen van het Rijk en provincies voor natuurherstel waar mogelijk moeten gaan ondersteunen. Zij zijn bovendien de eerstverantwoordelijken voor het groen in de stedelijke gebieden. Dus ook voor de 10% boomkroonbedekking in de stedelijke gebieden 

Agrarische bedrijven 

Agrariers zullen nog meer aangesproken worden op het nemen van herstelmaatregelen voor graslandvlinders en andere bestuivende insecten, boerenlandvogels en de biodiversiteit in gevarieerde, kleinschalige landschappen. Daarnaast zullen er maatregelen getroffen moeten worden in en rondom 50% van de drooggelegde veengebieden; dat zijn veelal agrarische gebieden 

Waterschappen 

Waterschappen zullen een extra inspanning moeten gaan leveren voor de Europees beschermde natte habitattypen en voor herstel van 50% van de gedraineerde veengebieden 

Bosbeheerders 

Bosbeheerders moeten zorgen voor positieve trends voor de common forest bird index en voor de zeven indicatoren voor bosgezondheid, zoals staand en liggend dood hout, aandeel bos met ongelijkjarige bomen, voorraad organisch gebonden koolstof en boomsoortendiversiteit 

 Hoe kunnen wij u ondersteunen? 

Onze diensten rondom de Natuurherstelwet kunnen bestaan uit:   

• Ondersteuning bij het opstellen van het Nederlandse natuurherstelplan 
• Aanvragen van financiering en opzetten van natuurherstelprojecten
• Organisatie van noodzakelijk wetenschappelijk onderzoek 
• Informerende sessies over de hoofdpunten en de meest relevante voorschriften in de EU-herstelwet 
• Strategische sessies over de inhoud van de wet en de betekenis daarvan; bijvoorbeeld voor natuurbeleidsteams per provincie en voor agrarische organisaties 
• Uitvoeren van baselinestudies/nulmetingen van beschermde en bedreigde habitats en soorten  
• Onderzoek en evaluatie van de huidige stand van zaken rondom de zeven centrale doelen 
• Advies over beleidsmaatregelen, bijv. hoe om te gaan met de extra EU-regels voor wind- en zonne-energieprojecten  
• Ondersteunen bij de ontwikkeling van gestandaardiseerde en gecertificeerde monitoringmethoden/dataverzameling  
• Advies over de relatie met bestaande regelingen zoals NLPG, ANLB, Habitat- en Vogelrichtlijn  

Meer weten? 

Heeft u interesse in een uitgebreidere presentatie? Neem dan contact op met onze experts  Torben Mulder of Jasmijn Sybenga.