Klimaatverandering heeft steeds meer negatieve gevolgen voor de tuinbouw en cacaoteelt in Ghana. Daarom zijn dringende maatregelen nodig om dit proces om te keren of om de sectoren zich te kunnen laten aanpassen. Partners for Innovation heeft de mogelijke maatregelen onderzocht in een studie voor de Nederlandse ambassade in Ghana en RVO.

Alle klimaatveranderingsscenario’s laten zien dat de temperatuur in de 21e eeuw zal blijven stijgen en dat extreem hoge temperaturen steeds vaker zullen voorkomen, evenals extremen in droge en natte seizoenen. Dit alles zorgt ervoor dat de groeiseizoenen voor de tuinbouw- en cacaosector verschuiven.

Dit heeft gevolgen voor de kwaliteit en omvang van de tuinbouw- en opbrengsten van de  cacao oogst in Ghana. De gevoeligheid voor stijgende temperaturen en periodes van droogte verschilt echter per gewas en regio. De urgentie om droogtestress te bestrijden is het grootst voor tomaten- en cacaogewassen; voor uien- en ananasgewassen vormen periodes met overtollig water een groot probleem. De verwachting is dat de opbrengsten zullen dalen en de oogstverliezen zullen toenemen voor onder meerkokosnoten en cacao, met alle negatieve sociaaleconomische gevolgen van dien.

Effect van tuinbouw en cacaoteelt op klimaat

Andersom hebben tuinbouw en cacaoteelt ook invloed op het klimaat. Dit verschilt sterk per gewas. Tomaten zijn het belangrijkste gewas qua geproduceerd volume. Ze stoten de meeste broeikasgassen uit en gebruiken het meeste water, hoewel gegevens hierover schaars zijn. Cacao veroorzaakt ook aanzienlijke broeikasgasemissies, voornamelijk door methaanemissies van de cacaovruchten die na de oogst op de velden achterblijven.

Te nemen maatregelen

Om het tij te keren hoeft niet het wiel opnieuw te worden uitgevonden. Aanpassings- en mitigatiemaatregelen kunnen goed worden afgestemd op lopende klimaatacties en -strategieën. De nationale tuinbouwstrategie van Ghana richt zich bijvoorbeeld op irrigatie en training: onderwerpen die worden opgepakt via een reeks projecten, waaronder door de Nederlandse overheid gefinancierde projecten. Hierop kan worden voortgebouwd. Voor de cacaosector zullen meer schaduwwerking door agroforestry, stoppen met ontbossing, herbebossing en het verminderen van broeikasgasemissies door rottende cacaovruchten bijzonder effectief zijn.

Hoe nu verder?

Voor de tuinbouwsector heeft kennisuitwisseling prioriteit, bijvoorbeeld via demonstratieboerderijen en agro-adviesdiensten. De ontwikkeling en implementatie van betaalbare druppelirrigatiesystemen kan ook een oplossing bieden. De cacaosector kan met name profiteren van het productieve gebruik van reststromen zoals de peulen van cacaobonen. Bovendien kunnen agro-economische adviezen over klimaatvriendelijke, ontbossingsvrije cacaoteelt en digitalisering ter ondersteuning van ‘klimaatslimme’ tuinbouw en cacao verschil kunnen maken. In beide sectoren kunnen initiatieven voor bebossing en herbebossing als onderdeel van agroforestry  – het combineren van gewassen met verschillende soorten bomen – belangrijke voordelen opleveren: zoals een grotere biodiversiteit, meer CO₂-opslag, betere waterhuishouding en minder hittestress door schaduwwerking.

Meer informatie

Deze projectbeschrijving is gebaseerd op een uitgebreide samenvatting van het eindrapport van de studie ‘Climate mitigation and adaptation assessment in Horti & Cocoa sectors in Ghana’ (2023-2024) die is uitgevoerd onder de ‘Climate and Energy Response Facility’ (CERF) voor de ambassade van het Koninkrijk der Nederlanden in Ghana en RVO.

Bekijk ook ons projecten in Ivoorkust over de impact van de cacaosectort op het klimaat en waardevolle reststromen uit biomassa en in Kameroen over de nuttige toepassing van cacoaresiduen.

Benieuwd hoe wij u kunnen ondersteunen? Neem contact op met Peter Karsch.