De Europese Unie heeft in april 2024 een wet aangenomen die verplichtingen gaat stellen aan de repareerbaarheid van producten. De bedoeling van deze Right to Repair wetgeving is om consumenten meer macht te geven om reparatie van hun producten te eisen. Het verlengen van de levensduur komt ook de circulaire economie ten goede. 

Elektrische en elektronische producten 

De regels gaan nog niet voor alle producten gelden. Eerst moet een ‘haakje’ in andere regels worden gecreëerd, vooral in de Ecodesign Guidelines, die de komende jaren per productcategorie worden uitgewerkt. Het gaat vooralsnog om de volgende producten: 

• Mobiele telefoons, draadloze telefoons en tablets 
• Elektronische beeldschermen zoals tv’s en computermonitors 
• Wasmachines en wasdrogers 
• Vaatwasmachines 
• Koelkasten 
• Stofzuigers 
• Servers en elektronische gegevensopslagproducten 
• Elektrische vervoersmiddelen met een accu onder de 25 kg zoals stepjes en fietsen 
• Lasapparatuur 

Deze lijst wordt in de komende jaren uitgebreid als er nieuwe ecodesign regels worden gepubliceerd. 

Wanneer gaat deze Right to Repair wetgeving in? 

Op dinsdag 23 april 2024 is de wetgeving aangenomen in het Europees Parlement. Hierna heeft elke lidstaat 24 maanden om de wet in te voeren in de eigen nationale wetgeving. De regels zullen dus op z’n vroegst eind 2024 en uiterlijk medio 2026 ingaan.”

Eisen aan producenten 

Producenten moeten binnen de garantieperiode verplicht reparaties aanbieden. Het aanbieden van een nieuw, vervangend product is niet meer voldoende. Producenten dragen bovendien de verantwoordelijkheid voor reparaties buiten de wettelijke garantieperiode. Deze verantwoordelijkheid houdt overigens niet in dat zij de reparaties zelf moeten uitvoeren. Uitbesteden aan derden mag ook. Reparaties moeten mogelijk zijn tegen een ‘redelijke prijs’ en binnen een afzienbare termijn. Producenten mogen reparaties niet weigeren op grond van eerdere reparaties door anderen. Ze moeten bovendien reserveonderdelen beschikbaar stellen tegen een redelijke prijs en ze mogen geen obstakels opwerpen voor externe reparaties, bijvoorbeeld via hardware, software of contracten.  

De duur van deze verplichting varieert per producttype. Zo geldt de verplichting voor smartphones en tv’s tot zeven jaar na de introductie van het laatste model en tot 10 jaar na de laatste productie voor lasapparatuur.  

Belangrijk is verder dat klanten informatie moeten krijgen over hun recht op reparatie, over de verantwoordelijkheden van de producent en over een inschatting van reparatiekosten. Als reparatie niet mogelijk is, vervallen die verplichtingen, maar moet de producent een refurbished product aanbieden als alternatief. 

Kansen voor reparateurs 

Consumenten hebben het recht om zelf te kiezen wie de reparatie uitvoert; producenten kunnen dit niet exclusief opleggen. Er komt een online platform om reparateurs te vinden en informatie te verstrekken over mogelijke reparaties. Daarnaast komt er een standaardformulier om informatie te verstrekken over reparatiediensten, zoals de duur, kosten, en beschikbaarheid van tijdelijke vervangende modellen. Hoewel dit formulier niet verplicht is, is het een handig hulpmiddel. De lidstaten worden verplicht om tenminste één regeling in te voeren die reparaties bevordert, zoals vouchers voor reparaties, directe subsidies of het verlagen van de BTW op reparaties. 

Opvallende ontbrekende verplichtingen

Opvallend is dat bepaalde verplichtingen ontbreken die de mogelijkheid van reparatie nog verder zouden verbeteren: De producent is niet verplicht om producten zo te ontwerpen dat de meest voorkomende of meest aannemelijke gebreken gerepareerd kunnen worden. Bovendien is de producent niet verplicht om alle benodigde informatie voor reparatie beschikbaar te stellen. 

Hoe kunnen wij u ondersteunen? 

Het recht op reparatie is zowel goed voor consumenten als voor de circulaire economie. Voor producenten en retailers betekent dit een verdergaande verantwoordelijkheid na de verkoop, dus ook tijdens de gebruiksfase van hun producten. Het maken van strategische keuzes en samenwerking met andere partijen in de keten maakt dit traject inzichtelijker en transparanter. Daar kunt u nu alvast mee beginnen.  

• Voor producenten en retailers kunnen we om te beginnen een strategische sessie opzetten. Naast informatie over de wet Right to Repair en aanverwante wetgeving, gaan we in op de opties om dit in uw bedrijfsstrategie te verwerken. 
• Wij zijn van mening dat een circulair ontwerp van uw producten een uitgelezen kans biedt om reparatie sneller en eenvoudiger te maken, bijvoorbeeld door standaardisatie of een beter ontwerp van kwetsbare onderdelen. Als industrieel ontwerpers zijn wij experts in ecodesign en helpen u daar graag bij.  
• Of consumenten gebruik maken van hun recht op reparatie hangt af van de bekendheid, de acceptatie en hun uiteindelijke gedrag. Wij beschikken over veel kennis en ervaring rondom het gedrag van gebruikers t.a.v. elektrische en elektronische apparaten aan het eind van hun levensduur. En hoe je daar als producent of retailer op kunt inspelen. Zo zijn we betrokken bij het Europese project INCREACE om meer recyclaat in elektronica toe te passen en Tackling Fixophobia om het repareren van consumentenelektronica normaal te maken.
• Een van de instrumenten die de overheid waarschijnlijk in gaat zetten om reparatie te bevorderen is subsidie. Het kan gaan om een nieuwe regeling of uitbreiding van een bestaande regeling. Wij kunnen voor u als individuele ondernemer subsidie aanvragen. We kunnen ook een circulair ketenproject opzetten waarbij we de samenwerking tussen een aantal relevante partijen begeleiden om het recht op reparatie vorm en inhoud te geven.  
• Voor reparateurs kunnen we een marktverkenning uitvoeren om te zien waar de beste mogelijkheden liggen. En voor nieuwe spelers op deze reparatiemarkt liggen er volop kansen met circulaire businessmodellen. Te denken valt aan product-as-a-service waarbij u het recht op reparatie inbouwt in uw bedrijfsvoering. het opzetten van retourlogistiek voor reparaties, deelplatforms of het gebruik van secundaire materialen voor reparatie. Wij kunnen u ondersteunen bij het ontwikkelen van een winstgevend bedrijfsmodel. 

Meer informatie 

Bent u benieuwd hoe we u kunnen ondersteunen? Neem dan contact op met Jannes Nelissen of Flora Poppelaars. Als u speciaal belangstelling heeft voor elektrische en elektronische apparaten lees dan onze themapagina over  Circulaire Elektronica.