Sinds eind april 2024 gelden in Europa nieuwe regels voor het ontwerp van producten. Alle productgroepen moeten zowel energiezuiniger als meer circulair ontworpen worden. En daarover moeten fabrikanten duidelijke informatie geven. De Ecodesign for Sustainable Products Regulation (ESPR) moet ertoe leiden dat duurzame producten dé norm gaan worden in de Europese Unie. 

Ecodesign van alle producten

De ESPR vervangt en bouwt voort op de Ecodesign Directive uit 2009 (Directive 2009/125/EC). Was de huidige regelgeving bedoeld om de energie-efficiënte van elektrische en elektronische apparaten te bevorderen, in de ESPR gaat dit gelden voor vrijwel iedere productgroep. Bovendien komen er minimumeisen voor circulariteit zoals levensduur, repareerbaarheid en recycling. 

Wat houdt de ESPR in?

De ESPR introduceert twee typen vereisten: ‘ecodesign’ en ‘informatie’ eisen. De ecodesign-eisen zijn bedoeld om de milieuprestatie van producten te verbeteren. De eisen aan informatievoorziening moeten de transparantie daarover garanderen, onder meer door de invoering van een digitaal productpaspoort (DPP) [zie ECOS] Slechts enkele productgroepen zoals voedsel, medicijnen en motorvoertuigen worden hiervan vrijgesteld. 

De ecodesign-eisen worden bepaald op basis van relevante productparameters zoals: 

• Duurzaamheid en betrouwbaarheid van het product 
• Gemak van reparatie en onderhoud 
• Gemak van upgraden, hergebruik, herproductie en opknappen 
• Gemak waarmee recycling plaatsvindt en de kwaliteit ervan 
• Verbruik van energie, water en andere hulpbronnen 
• Gebruik van of gehalte aan gerecyclede materialen 
• Koolstof-, milieu- en materiaalvoetafdruk van het product 

De informatie-eisen stellen voorwaarden aan de beschikbare informatie over het productpaspoort, de aanwezigheid van zorgwekkende stoffen en de prestatie van het product op de genoemde product parameters. 

Wat is er anders?

In tegenstelling tot de richtlijn uit 2009, die eisen stelt per product, introduceert de ESPR ‘horizontale’ eisen die voor meerdere – technisch vergelijkbare – productgroepen gelden. Zo nodig worden per productgroep specifiekere eisen opgesteld [zie ESPR) . Dit moet langdurige discussies over de details van deze eisen voorkomen en recht doen aan de urgentie van de milieu- en klimaatcrises [zie ECOS]. 

Verbod op vernietigen onverkochte producten

Naast de nieuwe ontwerpeisen komt er twee jaar nadat de nieuwe regels van kracht zijn geworden, een verbod om onverkocht textiel te vernietigen. Naar schatting wordt nu 4 tot 9 procent van alle op de markt gebrachte textielproducten vernietigd nog voordat ze zijn gebruikt. Hiermee gaat jaarlijks tot 594.000 ton aan kleding en schoenen direct de verbrandingsoven in [zie EEA]. Andere producten met een hoge milieubelasting zoals elektronica, vallen helaas nog niet onder dit vernietigingsverbod. Wel moeten bedrijven rapporteren hoeveel en met welke reden zij onverkochte producten laten vernietigen. Over 3 jaar zal de Europese Commissie het verbod mogelijk uitbreiden voor meer productgroepen [zie META] 

Wat zijn de implicaties voor uw bedrijf?

De exacte ecodesign- en informatievereisten zijn nog niet vastgesteld. De specifieke eisen voor verschillende productgroepen moeten eveneens nog verder worden uitgewerkt [zie.CircuLaw] 

 Als bedrijf kunt u zich al wel voorbereiden door zowel gegevens over de in Annex 1 van de ESPR genoemde productparameters vast te leggen als de onderliggende ontwerpkeuzes goed te beargumenteren en te documenteren. 

Hoe kunnen wij u ondersteunen?

Onze circulaire economie experts hebben als industrieel ontwerpers jarenlange ervaring met ecodesign. Wij kunnen u helpen met het maken van passende strategische keuzes om te voldoen aan de ecodesign vereisten, zoals levensduurverlenging, reparatie, opwaardering, het optimaliseren van het ontwerp voor recycling en het toepassen van gerecyclede materialen (design for and from recycling).  

We kunnen Inzicht verschaffen in de milieu-impact van uw product door een levenscyclusanalyse uit te voeren en op basis van een hotspotanalyse kunnen we helpen om de milieuprestatie van uw ontwerp te verbeteren. Daarnaast voeren we circulariteitsscans uit: hoe circulair bent u al en waar liggen de kansen om die te verbeteren? We maken daarbij gebruik van ecodesign tools voor uw ontwerper. En we kunnen uw prestaties monitoren en evalueren. 

Meer weten?

Bronnen:

• ECOS – Environmental Coalition on Standards. (2024). Ecodesign for Sustainable Products Regulation (ESPR) Analysis of the final text.   
• European Environment Agency. (2024, 4 maart). The destruction of returned and unsold textiles in Europe’s circular economy
• META from the EEB. (2024, 23 april). Pro-planet products: what’s in the new EU Ecodesign law (and what is not).  
• European Parliament Texts adopted – Ecodesign Regulation – Tuesday, 23 April 2024. (z.d.). © European Union, 2024  
• CircuLaw – Ecodesign for Sustainable Products Regulation (ESPR) 

Benieuwd? Neem voor meer informatie contact op met Jos Vlugter.