Is steenmeel een effectieve oplossing om verzuring van de bodem tegen te gaan en Europese bossen van arme zandbodems te herstellen? Dat is de vraag die een Europees consortium van vijf organisaties graag wil beantwoorden.  Daarom hebben ze een aanvraag ingediend bij Horizon Europe, het omvangrijke subsidieprogramma van de EU dat onder meer als doel heeft om via innovatieve maatregelen en projecten klimaat- en duurzame ontwikkelingsdoelen te halen. Partners for Innovation heeft in opdracht van de provincie Noord-Brabant het proces om de complexe aanvraag op te stellen georganiseerd en de aanvraag voor een belangrijk deel opgesteld.

Steenmeel is gemalen gesteente dat onder meer vrijkomt bij de exploitatie van steengroeven. Het verspreiden van steenmeel over bosbodems blijkt de gevolgen van verzuring – vooral veroorzaakt door de te hoge stikstofdepositie in bossen – tegen te gaan. Mineralen die uitspoelen als gevolg van de verzuring worden met steenmeeltoediening weer aangevuld. Daarmee krijgen Europese beuken- en eikenbossen op zandbodems de kans zich te herstellen. Deze bostypen komen van oorsprong in een groot deel van Europa voor, met name in Frankrijk, België, Nederland, Denemarken, Noord-Duitsland en Polen.

Opbouwen en delen van kennis

In Noord-Brabant, Limburg en Gelderland wordt het mineraalrijke steenmeel al toegepast als bodemverbeteraar voor bosherstel. De kennis over toepassingen en voor- en nadelen is echter versnipperd, onvolledig en onvoldoende bekend bij relevante natuur- en bosbeheer-organisaties. Bovendien zijn er een aantal kennislacunes, met name als het gaat om de effecten op langere termijn voor bodemorganismen.  Om de toepassing te optimaliseren en verder op te kunnen schalen heeft de provincie Noord-Brabant het initiatief genomen om een Horizon Europe subsidie aan te vragen bij de Europese Unie.

De eerste, essentiële opgave is om organisaties op te sporen die zich al op de een of andere manier in de toepassing van steenmeel verdiepen. In eerste instantie zijn de Universiteit van Leuven, Bosgroep Zuid Nederland en Biologisch Station Krickenbecker Seen aangezocht als deskundige en betrokken partners. Later zijn op voorstel van de Universiteit Leuven, de Universiteit van Kopenhagen en de Bodemkundige dienst België benaderd en in het consortium opgenomen.

Inzet en enthousiasme

Horizon Europe is een veelomvattend innovatieprogramma met een budget van 300 miljoen euro in 2023 en 2024 voor het herstel van biodiversiteit. Voor het thema waar deze aanvraag binnen past – “Nature protection: Better methods and knowledge to improve the conservation status of EU-protected species and habitats” is in de huidige openstelling slechts 8 miljoen beschikbaar.

Het doel van de aanvraag is om het bestaande onderzoek in Noordwest Europa te versterken, leemtes in de kennis op te vullen en alle kennis te bundelen in een expertsysteem dat ten goede komt aan iedereen die zich inzet voor het herstel van bossen die aan sterke verzuring onderhevig zijn.

Het indienen van een volledige aanvraag met zevenverschillende werkpakketten, is een tijdsintensief en complex proces dat om veel afstemming vraagt. Dat dit in anderhalve maand is gelukt is te danken aan de grote expertise en inzet van alle deelnemende organisaties.

Projectontwikkeling

Partners for Innovation heeft in opdracht van de provincie Noord-Brabant dit project opgezet, de partijen bij elkaar gebracht, het opstellen van de aanvraag begeleid en gecoördineerd, de aanvraag deels uitgeschreven en de aanvraag ingediend. Wij hebben veel ervaring met projectontwikkeling en financiering, bij uitstek met Europese programma’s zoals LIFE en Horizon Europe.

Benieuwd hoe we u kunnen ondersteunen bij het opzetten van een project met meerdere partijen en het doen van een aanvraag? Neem dan contact op met Peter Karsch, Torben Mulder of Jasmijn Sybenga.