Langzaam maar zeker groeit de toepassing van gerecycled kunststof in producten en verpakkingen. Bedrijven stappen zowel door interne motivatie als door wetgeving over naar alternatieven voor fossiele materialen. Onlangs is de eerste versie van de Nationale Circulaire Plastic Norm (NCPN) verschenen. Daarin wordt gevraagd om een minimumaandeel niet-fossiele plastics in kunststoffen voor de Nederlandse markt, van 15% in 2027 tot 30% in 2030.  De Europese Commissie heeft al eerder in het wetsvoorstel voor Verpakkingen en Verpakkingsafval (PWWR) opgenomen dat in 2030 10% tot 35% van de kunststofverpakkingen uit recyclaat moet bestaan. Tien jaar later moet dat zijn opgelopen van 50% tot 65%.  

Ingeborg Gort

Verschillende wetten vereisen dus het gebruik van recyclaat, maar niet alle soorten gerecycled kunststof zijn gelijk. Er zijn verschillende soorten recyclaat en niet elke soort draagt op eenzelfde manier bij aan het bereiken van een circulaire economie. Voor beleidsmakers en wetgevers staat hergebruikt kunststof van consumentenafval hoger op de circulariteitsladder dan recyclaat van industrieel afval; in vakjargon gaat het om Post-Consumer Recyclaat (PCR) versus Post-Industrial Recyclaat (PIR). In de PWWR gaat het nadrukkelijk om PCR. Voor de NCPN is het nog niet duidelijk of dit alleen van toepassing is op PCR of ook op PIR. Het is echter zeer waarschijnlijk dat deze norm alleen voor PCR zal gelden. Het is dus van belang om het onderscheid tussen PCR en PIR goed te begrijpen.   

Wat is Post-Consumer Recyclaat (PCR)?

Om meer duidelijkheid te scheppen heeft de Duitse brancheorganisatie voor de kunststofverwerkende industrie GKV een handleiding geschreven die in Europa als dé leidraad geldt. Deze handleiding is gebaseerd op verschillende normen (ISO 472:2013, ISO 14021: 2016 en EN 45557:2019). 

In grote lijnen is PCR afkomstig van afval dat de poort van het productiebedrijf heeft verlaten en is PIR afkomstig van afval uit het productieproces. Het feit dat materiaal PCR wordt genoemd betekent dus niet automatisch dat het bij een consument thuis is geweest. Ook een bedrijf kan consument van een product of verpakking zijn. Bovendien hoeft een consument of bedrijf het product niet per se gebruikt te hebben; producten of verpakkingen hoeven geen functioneel leven te hebben gehad.  

Voorbeelden van post-consumer afval:  

• Huishoudelijk plastic afval 
• Retourzendingen uit de distributieketen die niet meteen weer verkocht kunnen worden  
• Gebruikte producten die zijn afgedankt als bedrijfsafval  
• Snijresten uit het installatieproces, bijvoorbeeld na het leggen van vloerbedekking 

Post-Industrial Recyclaat (PIR) of een bijproduct?

PIR is gemaakt uit kunststofafval uit het productieproces. Niet al het dit kunststofafval kan echter meedingen naar het predicaat PIR. De belangrijkste vraag is of het om een bijproduct of echt post-industrial afval gaat. 

Bijproducten tellen niet als afval en materiaal van een bijproduct telt dus niet als recyclaat. Een bijproduct is restmateriaal uit het productieproces dat direct weer toegepast kan worden in het productieproces.  

Een bijproduct moet aan vijf eisen voldoen:  

• Het is geproduceerd als onderdeel van het productieproces 
• Het is geen eindproduct  
• Het is zeker dat het hergebruikt zal worden  
• Er is geen verdere verwerking nodig voor hergebruik buiten de normale productiestappen  
• Het materiaal moet aan dezelfde wettelijke eisen voldoen als een vergelijkbaar hoofdproduct

Voorbeelden van bijproducten : 

• Start-up cake die onmiddellijk weer in het productieproces gevoerd kan worden 
• Er is niet meer nodig dan vermalen/shredden en wassen om het materiaal terug het productieproces in te voeden  
• Materiaal dat na vermalen of shredden door een andere partij direct gebruikt kan worden  

 Eisen aan post-industrial afval: 

• Het materiaal is eerst gesorteerd voor opslag zonder verdere gebruiksintentie  
• Het materiaal is gemalen/geshred én gesorteerd én gewassen en mogelijk opnieuw gegranuleerd  
• Het materiaal is door een afvalverwerker opgehaald  
• Het materiaal komt uit producten met productiefouten  
• Het materiaal komt uit snijresten tijdens het productieproces (behalve als het aan de 5 eisen voor bijproducten voldoet)  

Schema Bijproduct, PIR en PCR  

Om het onderscheid visueel te maken hebben we het volgende stroomschema ontworpen

Meer informatie 

Dit is de tweede blog in een serie over de Nationale Circulaire Plastics Norm. Lees NCPN Blog 1: Bereid je voor op de Nationale Circulaire Plastics Norm 

Download de publicatie Gevolgen van de Nationale Circulaire Plastics Norm

Meer weten hoe we kunnen ondersteunen bij de invoering van deze norm? Neem dan contact op met Ingeborg Gort.