Siem Haffmans schreef een blog over hoe we disposables kunnen laten passen in een circulaire economie. Dit is de eerste in een serie. 

Eén van de dingen die de corona-crisis zichtbaar maakt is onze afhankelijkheid van (medische) disposables. Niemand zal het nut en de noodzaak ontkennen van mondkapjes en andere medische hulpmiddelen voor het beschermen van onze helden in de zorg. Maar wat als we straks allemaal met mondkapjes de straat op gaan? De eerste mondkapjes zijn al gespot in het zwerfafval en aangespoeld op de stranden. Is het een houdbare situatie als we in de ‘post-corona’ wereld elke dag miljarden mondkapjes gebruiken en weggooien?

Dezelfde vraag kunnen we ons stellen voor allerlei andere wegwerpartikelen waarvan we er miljarden gebruiken, zoals koffiebekers, wattenstaafjes, rietjes, on-the-go voedselverpakkingen en hygiëneproducten. Om te zorgen dat deze verbruiksproducten in een circulaire economie gaan passen, is een andere strategie nodig.

Het boek ‘Products that Flow’, dat net is uitgekomen in een Nederlandse editie, staat vol actuele voorbeelden hoe je deze producten circulair kunt maken en welke kansen er voor het bedrijfsleven zijn om dit succesvol te doen. Allereerst moeten we deze gigantische stroom producten reduceren en vertragen. Door onnodig gebruik te voorkomen en door deze producten te hergebruiken. Uiteraard staan de eisen aan hygiëne en volksgezondheid hierbij voorop. De grote uitdaging is hoe we hergebruik zowel aantrekkelijk als veilig kunnen maken. Vervolgens moeten we deze stromen beter gaan organiseren en beheersen.

Wat betekent dit voor bedrijven?

Als bedrijf is het van essentieel belang om controle te krijgen over de stroom producten die je op de markt brengt. We moeten van alle producten en verpakkingen weten waar ze zijn en hoe ze teruggehaald kunnen worden. Je kunt hiervoor een collectief systeem opzetten, zoals voor de inzameling van kunststof verpakkingen, maar zo’n systeem is nooit helemaal sluitend. Met een gesloten systeem kun je de stroom beter beheersen. Denk bijvoorbeeld aan een statiegeld- en retoursystemen voor mondkapjes, waarbij het eigendom en de verantwoordelijkheid voor het inzamelen, steriliseren, controleren, hergebruiken en recyclen bij de producent blijft.

Wat betekent dit voor gebruikers?

In een circulaire economie zijn we ‘gebruikers’ in plaats van ‘consumenten’. Als gebruiker zullen we zelf meer verantwoordelijkheid moeten nemen voor het inzamelen, schoonmaken, hergebruiken en recyclen. Dit kan worden gefaciliteerd door een bedrijf met inzamelmiddelen en services. In ruil voor een schone en leefbare wereld vraagt dat wel wat meer tijd en  inspanning van ons. Circulaire oplossingen zijn vaak wel iets duurder. Hoewel, … wat kost  het opruimen van onze straten, rivieren en oceanen eigenlijk?

Wat betekent dit voor ontwerpers?

Voor ontwerpers betekent dit dat ze op systeemniveau moeten denken. Ze ontwikkelen producten die een onderdeel vormen van een circulair systeem. Ontwerpers kunnen kiezen uit verschillende ontwerpstrategieën afhankelijk van de gebruikssituatie. Je kan op zoek gaan naar radicaal nieuwe concepten, of kiezen voor herbruikbare producten. Als dit niet haalbaar is kan je kiezen voor het verminderen van de productstroom, het gebruik van recyclede of biobased materialen, die ook na gebruik geschikt moeten zijn voor recycling.

Er is niet één gemakkelijke oplossing. Maar dat het in de toekomst anders moet met mondkapjes en koffiebekers is duidelijk.

Siem Haffmans

________________________________

Hoe krijgen we grip op de alsmaar groeiende stroom verpakkingen en verbruiksproducten? Dat is het centrale thema in het boek ‘Products that flow’, geschreven door Siem Haffmans, ontwerper en strategisch adviseur bij Partners for Innovation, i.s.m. Ed van Hinte, Marjolein van Gelder en vormgever Yvo Zijlstra. Het boek reikt inspirerende oplossingen aan voor zowel circulaire businessmodellen als ontwerpstrategieën en is vanaf  21 april 2020 beschikbaar in een Nederlandstalige uitgave.

Het boek is voor €29,95 te bestellen bij uitgeverij BISpublishers.